BİZE YANSIYAN BENLİĞİMİZLE BİR NE KADAR BİZİZ?
Benlik; öz varlık, birini kendisi yapan şey, onu diğerlerinden ayıran temel şey, kendilik olarak farklı biçimlerde tanımlanabilen bir kavramdır. Daha genel anlamda ise benlik, özne olarak “ben”in nesne olan “ben” hakkında düşünmesi olarak ifade edilebilir. Benlik, oldukça geniş ve derin bir kavramdır.
Benlik kavramı, kişinin kendi hakkında sahip olduğu imajdır. Benlik kavramının sosyal ve ideal boyutu vardır. Bizim, toplumun görüşlerine göre şekillendirdiğimiz benlik sosyal benliktir. Kişinin ne olmak istediği ile ilgili görüşlerinin karşılığı olan benlik ise ideal benliktir.
Kişinin benliği başkalarının kendini nasıl göründüğü algısı yoluyla etkilenme süreçleri ise ayna benlik olarak ifade edilir. Ayna benlik hem “kişinin kendi hakkındaki görüşlerini” hem de “başkalarının kendisi ile ilgili görüşlerine yönelik algısını” kapsamaktadır.
O halde Amerikalı Sosyolog Charles Horton Cooley’in açıkladığı gibi:
“Ben düşündüğüm kişi değilim,
Ben düşündüğünüz kişi değilim,
Ben düşündüğünüzü düşündüğüm kişiyim.”
Peki başkaları bizi ne kadar iyi tanıyor acaba? Sizi kafalarındaki şema ve önyargılarından veya kültürel değerlerden bağımsız nasıl yargılayabiliyorlar? Bizim neyi neden yaptığımız, geçmişimizi bilmeden, bilinçaltımıza girmeden bizim hakkımızda nasıl değerlendirmeler yapabiliyorlar?
Ya da siz, başkaları benim hakkımda ne düşünüyor acaba sorusuna takılıp bir sorunsal mı oluşturuyorsunuz?
Bu şekilde insan ne kadar mutlu olabilir? Örneğin Allah’ın nezdinde öz benliğini ortaya koymak isteyen bir birey bunun için yaşam şartlarını oluşturmak istese buna engel olabilecek tüm sosyal engellerle mücadele etmesi gerekecektir. Onu anlamayan kişilerin onun hakkında ne düşündüğünü umursamazsa öz benliğini de ortaya koyabilecektir.
Bu durumda sosyal engeller içerisinde benliğimizi nasıl ortaya koyabiliriz? Ya da şöyle de sorabiliriz: “Benliğimizi nasıl koruyabiliriz? Bilinçaltımıza negatif düşünceler empoze eden, yaşam enerjimizi, verimliliğimizi düşüren insanlardan ve medya içeriklerinden uzaklaşmalıyız. Fiziksel olarak bir arada olmak zorundaysak da veya istemeden bazı içeriklere maruz kalıyorsak da duygusal bağı kesmeliyiz. Eve geldiğimizde dinlendirici müzik eşliğinde veya doğa sesleri, ney eşliğinde zihnimizi dinlendirmemiz bize fayda sağlayacaktır. Veya evdeki iş rutinlerimizi dinlendirici müzik eşliğinde yapmak da tazeleyici, yenileyici, stres giderici bir seçenek olacaktır. Bu noktada kişiye özel pek çok seçenek olabilir. İbadetler, dualar da dini vecibe ve ritüel olmasının yanı sıra zihni berraklaştıran dinsel manada adeta insanı nurla dolduran bir seçenektir. Özellikle uyumadan önce zihnimizi boşaltmalıyız. Örneğin uyumadan önce dua etmek, dinlendirici bir müzik dinlemek veya yukarıdan gelen beyaz bir ışığın beynimizi ve tüm vücudumuzu doldurduğunu hayal etmek fayda sağlayacaktır.
Ve negatif insanlarla mücadele etme hususunda insanlara vereceğimiz en güzel cevap onların söylediklerini umursamayıp başarılı olmaktır. Sabır, dua, olumlu düşünme alışkanlığı (olumlama yapma), şükür, inanç ve inancı pekiştiren araçlar (ibadet, zikir, tefekkür v.b.) ve faydalı meşguliyetler (ilim öğrenmek, kitap okumak, yazmak (veya yeteneğimizin olduğu herhangi bir sanatı icra etmek), yetenek geliştirmek, kendini geliştirmek v.b.) bizim güç faktörlerimiz olmalıdır. Ayrıca yaşam amacımıza odaklanmak yüksek bir motivasyonla ilerleyişimizi sağlayacaktır. O halde yaşam amacımızı bulmalıyız.
Unutmayın güç bizim içimizde. Ve bence en büyük huzur yaratıcıya yakın olmakta.
“Bilesiniz ki gönüller ancak Allah’ı zikrederek huzura kavuşur" (Rad Suresi 28.Ayet, kuran.diyanet.gov.tr)
İşte tüm olumsuzluklara karşın oluşturduğumuz bu koruma kalkanı bize zarar veremeyecektir. Benliğimizi en iyi şekilde ortaya koymamızı, korumamızı sağlayacak ve bir nevi “yanlış benlik algısına” (çevremizdeki olumsuz yargıların oluşturduğu yani ayna benliğin çevreden yansıyan kısmının bizde oluşturduğu olumsuz intiba anlamında ortaya koyduğum kavram) sahip olmamızı engelleyecektir.
“Gemiler etrafındaki su yüzünden değil içine giren su yüzünden batarlar. Etrafınızda olanların içinize girmesine ve sizi ağırlaştırmasına izin vermeyin” (Reginald. A Burell/Stay Afloat).
Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Benlik
https://www.tolgaakkus.com/2021/05/ayna-benlik/
https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Ra%27d-suresi/1734/27-28-ayet-tefsiri
Not: Yazım Medium Türkiye Yayını tarafından kabul edilip yayına alınmıştır:
https://medium.com/turkiyem/bi̇ze-yansiyan-benli̇ği̇mi̇zle-bi̇z-ne-kadar-bi̇zi̇z-4bf851aa56a9
