Dikey dizi, mini dizi ya da orijinal adıyla “duanju” nedir?
Dikey dizi nedir? Mini dizi nedir? Duanju nedir?
Dikey dizi ya da mini dizi daha çok akıllı telefonlara indirilen uygulamalar üzerinden ücretli üyelikler vasıtasıyla kısa, 1 ila 2 (duruma ve platforma göre 15) dakikalık bölümlerden oluşan dizilerdir. Çin bu yeni türün mucidi. Dikey diziler 2002 yılında web romanlarından uyarlanmaya başlandı ve TikTok/Douyin ile Çinin 2011 yılında geliştirilen ilk kısa video platformu Kuaishou gibi yeni medya platformlarında yayınlanmaya başladı.
Dikey dizileri, reelslerden ayıran en önemli özellik, sosyal medya kullanıcılarını içerik üreticisi ve tüketicisi olma konumundan alarak, onları sosyal medya dizi tüketicisi olarak yeni bir konuma yerleştirmesiydi. Sosyal medya kullanıcıları bir anda hem içerik üreticisi hem de tüketicisi olmaktan mini dizi tüketicilerine dönüştüler. Şirketler ve platformlar ise mini dizi içerik üreticisi olarak bu alana yatırım yapmaya başladılar. Dikey diziler bugün indirilme ve izlenme rakamlarına bağlı olarak Netflix gibi büyük dizi platformlarına kafa tutmaya başladılar bile.
Web romanı nedir?
Web romanları, internet üzerinden yayınlanan ve genellikle bölümler halinde sunulan edebi metinlerdir. Yazarlar, her bir bölüm tamamlandıkça bu eserleri çevrimiçi olarak paylaşır, bu hikayeler daha sonra kitaplaştırılabilirler de.
Web romanları, 1995–1997 yıllarında etkileşimli hikâyeler sunan The Spot adlı projeyle hayata geçmiş olsa da bugün etkileşimli haritalar, karakter profilleri ve videolar gibi unsurlar eklenerek popülerlik kazanmıştır. Çin’de web romanları büyük bir sektör haline gelmiş ve yıllık geliri 2.5 milyar doları aşmıştır. Bu romanlar, genellikle Qidian gibi platformlarda bölüm bölüm yayımlanır. Ayrıca, bu romanlardan uyarlanan kısa diziler (duanju) 2023 itibarıyla 1.6 milyar izleyiciye ulaştı.
Küresel dikey dizi/mini-dizi pazarı (2024–2025)
Kısa dramalar ya da dikey diziler TikTok’ta #shortmovie ve #shortfilm gibi etiketler sırasıyla 17,2 milyar ve 29 milyar izlenmeye ulaştı. TikTok’un kendi pazarlama tahminlerine göre, dikey dramaların küresel izleyici kitlesi aylık 200–300 milyon kullanıcı civarında. Çin’de ise, resmi verilere göre 2024 yılında internet kullanıcılarının %52,4’ü yani yaklaşık 1,1 milyar kullanıcı, dikey drama izledi. Diğer taraftan 2024 Şubat itibariyle mikrodizi/dikey dizi uygulamaları da dünya genelinde 55 milyon indirme rakamına ulaştı ve Sensor Tower, 2024'te bu tür uygulamaların yıllık indirme sayısındaki artışın 320 milyon olduğunu raporladı. Özellikle ABD, Çin dışındaki dikey dizi uygulaması kullanıcılarının çoğunluğunu oluşturuyor. Dolayısıyla dikey dizi uygulama gelirlerinin %60–70’inin ABD’den geldiği söylenebilir.
Pazar büyüklüğü ve geliri içinse şöyle bir tablo aydınlatıcı olabilir:
Dünyada en çok izlenen 1 dakikalık dikey kurmaca mikro-diziler hangileri?
Dikey dizi, namı diğer “mikro-diziler” tüm dünyada oldukça ciddi bir ilgi görüyor. Bu dizilerin indirilme rakamları gerçekten göz kamaştırıcı ve sektörün gelecek vaad ettiğinin de kanıtı gibi.
Özetle:
- ReelShort, 30 milyondan fazla indirme ve 45 milyonun üzerinde aktif kullanıcıya sahip .
- 2024 yılında kısa dizi uygulamaları 475 milyon kez indirildi ve toplamda $1,45 milyar tüketiciye ulaştı.
- Bu tür uygulamalar gelirlerini reklamdan çok, uygulama içi satın alımlardan elde ediyor.
Hal böyle olunca saatler süren dizilere yatırım yapan Netflix gibi dev platformlarla dikey dizileri karşılaştırmak konuyla ilgili daha berrak bir resim çizebilir. Tim Burton’ın yönettiği ve 2022 yılında yayınlanan Wednesday dizisi, Netflix'in en çok izlenen yapımlarından biri. 252 milyon izlenme alan bu diziyle karşılaştırıldığında, ReelShort platformundaki İngilizce Breaking the Ice dizisinin 272,9 milyon izlenmesi ve aynı yapımın İspanyolca ile Japonca versiyonlarının da 10 milyondan fazla izlenmesi, kısa dikey mini dizilerin büyük yayın platformlarına kısa sürede ciddi bir rakip hâline geldiğini açıkça gösteriyor.
Dikey dizi sektörü bu rakamları vaad ettiği için hızla büyümeye devam edecek gibi. Bu yazının ikinci bölümü dikey dramaların anlatı yapıları hakkında olacak. Dikey dizilerde en çok tercih edilen konular nelerdir? Klasik anlatı yapısı dikey dizilerde nasıl eğilip bükülür ve sadece 1, 1.5 dakikalık bir bölümde ne anlatacağız? Yani toplam da bir bölümde 120 civarında kelime limiti varken iki aşığı birbirine ne kadar baktıracağız :)
Dikey diziler hakkında sık sorulan sorular (SSS)
1. Dikey dizi (duanju) nedir?
Mini dizi ya da “duanju”, genellikle 1–2 dakikalık bölümlerden oluşan, dikey formatta çekilen kısa hikâyeli dizilerdir. Dikey formata uygun olduğu için mobil cihazlardan izlenir.
2. Dikey dizi kaç bölümden oluşur?
Genellikle 40 ila 90 bölüm arasında değişir. Bazı diziler 100 bölümün üzerine çıkabilir, ancak her bölüm kısa olduğu için toplam izleme süresi yinede 1-2 bölüm bir Türk dizisine eşittir.
3. Bir dikey dizi bölümü kaç dakikadır?
Ortalama bir bölüm süresi 60 ila 90 saniye arasındadır. Bazı platformlarda 2 (ekstrem durumlarda 15) dakikaya kadar çıkabilir.
4. Dikey diziler kaç sezon sürer?
Çoğu dikey dizi tek sezonluktur. Ancak Breaking the Ice gibi çok izlenenler dikey dizilerin devam sezonları geldi.
5. En çok izlenen dikey dizi platformları nelerdir?
i. ReelShort : 30M+ indirme /
ii. DramaBox: 475M indirme + 2024 Sensor Tower Ödülü
iii. Pocket FM: 100M+ indirme / 130M+ dinleyici
6. Dikey dizilerde en çok hangi konular tercih ediliyor?
Aşk ve romantik üçgenler
Gizli kimlikler (milyarder çıktı, evlatlıkmış vb.)
Hamilelik ve çocuk gizemi
İntikam hikâyeleri
Liseli zengin-fakir çatışması
Kısa süreli dramlar ve ters köşe sonlar
7. Dikey dizilerin hikâye kaynakları neler?
Web romanları (özellikle Çin & ABD kaynaklı), Wattpad hikâyeleri, Orijinal senaryolar, Romantik roman adaptasyonları, Fan fiction'lar.
( Fan fiction, hayranların mevcut kitap, dizi, film veya oyun evrenlerindeki karakterleri kullanarak yazdığı, orijinal eserden bağımsız ve çoğunlukla amatör şekilde üretilen kurgusal hikâyelerdir.)
8. En büyük içerik üreticileri kimlerdir?
Crazy Maple Studio (ReelShort'un yapımcısı)
Sea Star Studios
FlickReels
Çin merkezli bazı anonim stüdyolar (web novel lisanslarına sahip)
9. En çok üyeye / indirmeye sahip dikey dizi uygulamaları hangileridir?
ReelShort – 45 milyon kullanıcı
Pocket FM – 100 milyon+ indirme
DramaBox – 10 milyon+ indirme
Webnovel (dizi değil ama kaynak olarak önemli) – 200 milyon+ kullanıcı
10. Neden herkes dikey dizilere yöneliyor?
Düşük dikkat süresine uygun
Her yerde izlenebilir (metro, durak, kısa molalar)
Hızlı ve sürükleyici hikâye yapısı
Genellikle ilk birkaç bölüme ücretsiz olarak erişilir
Ayrıca Medium makalelerini de ziyaret edebilirsiniz. Friend link ile paylaşılmıştır, üyelik olmadan okuyabilirsiniz.
Dikey dizi nedir? Nasıl ortaya çıktı? Dikey dizi senaryosu yazmak için nereden başlamalısın?
Kaynaklar
NPR (National Public Radio): "The rise of one-minute soap operas: Apps like ReelShort are changing TV" 🔗 Link
"Short drama apps like ReelShort and DramaBox are the new telenovelas" 🔗 Link
LA Times: "ReelShort dramas are TikTok-meets-telenovela – and they’re taking over" 🔗 Link
Sensor Tower: "Short Video Drama Apps See $1.45 Billion in 2024" (market analysis) 🔗 Link
The Guardian: "The billion-dollar rise of vertical soap operas" 🔗 Link
DramaBox Official YouTube Channel: I Wish It Were You – Episode Compilations 🔗 Link
MoboReader (Story Synopses): "I Wish It Were You" story description 🔗 Link
App Store / Google Play: ReelShort and DramaBox download stats and user reviews 🔗 Link 🔗 Link
WVTF Public Media: "Micro-dramas on apps are changing the way Gen Z watches stories" 🔗 Link
Crazy Maple Studio (Yapım şirketi siteleri / basın bültenleri): Inside the rise of micro dramas – and the opportunities for marketers
The wave of short drama globalization is coming, and TikTok may become the biggest winner. 🔗 Link
Yazıda chatgpt derin araştırma özelliğinden yardım alınmıştır.
