Beyin Gibi “Hatırlayabilen” Bir Malzeme Keşfedildi

 Beyin Gibi “Hatırlayabilen” Bir Malzeme Keşfedildi

Keşif, elektronik cihazların kapasitesini ve hızını artırarak, nihayetinde minyatürleştirilmelerini sağlayabilir

Bilim insanları, bir beyne benzer şekilde tüm fiziksel uyaran geçmişini “hatırlama” kapasitesine sahip ilk fiziksel malzemeyi keşfetti.

 

İsviçre’deki École Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) ekibi, elektronikte kullanılan bir bileşik olan vanadyum dioksitin (VO2) faz geçişlerini araştırırken dikkat çekici bir özelliğe rastladı.

Doktora öğrencisi Muhammed Samizade Niko, VO2’nin bir halden diğerine geçişinin ne kadar sürdüğünü anlamaya çalışıyordu, ancak kısa süre sonra elektrik akımı uygulandığında daha önce hiç görülmemiş bir şeyin meydana geldiğini fark etti.

 

Samizade Niko, “Akım malzeme üzerinde hareket etti ve diğer taraftan çıktığı bir yol izledi” dedi.

 

Deney sırasında ikinci bir elektrik akımı uyguladıktan sonra araştırmacı, malzemenin durumunun değişmesi için geçen sürenin, geçmişiyle doğrudan ilişkili olduğunu gözlemledi.

Araştırmayı denetleyen Profesör Elison Matioli, “VO2, ilk faz geçişini ‘hatırlıyor’ ve bir sonrakini öngörüyor gibi görünüyordu” dedi.

 

Keşfin, belleğe dayalı hesaplamalar yapan elektronik cihazlardaki gelişmeler için önemli etkileri olabilir.

Araştırmacılar, hafıza etkisinin malzemenin kendisinin doğasından gelen bir özelliği olması sayesinde elektronik cihazların kapasitesini ve hızını artırarak, nihayetinde minyatürleştirilmelerini sağlayabileceğini savunuyor.

 

Beyinde Yeni Bir Tür Hücreler Arası Haberleşme Keşfedildi

Bilim insanları, sağlıklı beyin boyunca küçük zarla çevrili keselerde sürekli olarak taşınan yüzlerce protein keşfettiler ve beyin hücreleri arasında yeni bir iletişim biçimi ortaya çıkardılar. Bu hafta Cell Reports dergisinde yayınlanan bulgular, bilim insanlarının Alzheimer ve otizm dahil nörolojik hastalıkları daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir.

 

Nörobilim Profesörü Hollis Cline, “Bu, beyindeki hücrelerin birbirleriyle iletişim kurabilmesinin, sağlık ve hastalık hakkında nasıl düşündüğümüze dair daha önce hiç entegre edilmemiş olan tamamen yeni bir yoldur ve bir çok heyecan verici araştırmanın yolunu açıyor.” diyor.

 

Nöronlar, beyin boyunca sinyaller göndermek için tipik olarak, bir hücreden bitişik bir hücreye hareket eden nörotransmiterler(nöron taşıyıcı) adı verilen kimyasalları kullanarak iletişim kurar. Hormonlar ayrıca beyinde dolaşarak beyin hücrelerinin büyümesini etkiler ve nöronlar arasında yeni bağlantılar kurulmasına yardımcı olur.

Kaynak: https://www.bizsiziz.com/beyin-gibi-hatirlayabilen-bir-malzeme-kesfedildi/

“YÖNETİM ZAMANI: MAYMUN KİMİN SIRTINDA?”   BÖLÜM     ÖZETİ

Yöneticilerin çoğu astların sorunlarıyla uğraşırken oldukça fazla zaman harcarlar. Hatta bunun farkına bile varmazlar. O yüzden astların koyduğu zamanın nasıl oluştuğunu ve üstün bu konuda ne yapabileceğini irdelemek için bölüm yazarları (Oncken, W., Wass L.D.) “maymun kimin sırtında” metaforunu kullanmışlardır. Bahsettiğim konu; Harvard Business Review’den en etkili yönetim fikirlerini içeren 10 makaleden biri olan “Yönetim Zamanı: Maymun Kimin Sırtında?” kitap bölümüne ilişkin. İşte bugünkü yazımda bu ilginç ve faydalı önerilerde bulunan makaleyi yorumlayarak kısaca özetleyeceğim.

“Maymun kimin sırtında” metaforunu biraz daha irdeleyelim isterseniz. Bu hususta şu örnek yerinde olacaktır: Hızla koridordan geçerken astınız sizi durdurup bir sorunumuz var diyor. İşin içine dahil olmanız gerektiğini düşünüyorsunuz ama o anda bir karar da alamıyorsunuz ve düşünmek için zaman istiyorsunuz. Bu durumda ne oldu? Astın üzerindeki maymun size zıpladı. Artık sorunu çözmek size düştü. Böyle bir sürü maymunu sırtlandığınızı düşünsenize kendi işinize, patronunuzun yapmanızı istediği mühim işlere ne kadar zamanınız kalır ki? Bunu önleminin bir yolu olmalı.

Yapılması gerekenleri yazarlarımız sıralamış. Buna göre ilk madde; “maymunlarla ilgilenmek için randevu verin”. Yani sorunu o anda tartışıp maymunu sırtlamak yerine birlikte tartışacağınız uygun zamanı belirleyin. İkincisi, çalışanın inisiyatif düzeyini belirleyin. Buna göre beş inisiyatif düzeyi vardır. 1. Aksi belirtilene kadar bekle (en düşük seviye) 2.Ne yapacağını sor 3. Öneride bulun, ardından ortaya çıkan sonuca göre aksiyon al 4. Hareket et fakat hemen akıl danış. 5. Ve hemen harekete geç ve rutin raporlar ver (en son seviye). Üçüncü madde ise “Durum Güncellemesi Üzerinde Anlaşın”. Buna göre nasıl ilerleneceğine karar verdikten sonra çalışanın size ilerleme raporu vereceği zaman ve yer üzerinde anlaşın. Dördüncü madde; “Kendi dürtülerinizi inceleyin”. Bazı yöneticiler astlarına inisiyatif verirlerse kendilerinin güç kaybedeceklerini düşünüp endişelenirler. Bunun yerine yöneticinin doğrudan denetimden vazgeçmek ve çalışanların büyümesini desteklemek üzere yöneticiyi özgürleştirecek bir iç güvence hissiyatı beslemesi yerindedir. Dördüncü maddeye göre yönetici çalışanların maymunlarla başka çıkma becerilerini geliştirmelidir. En son madde ise güven beslemek. Çalışanların inisiyatifini geliştirmek, amirle astın arasında güven verici bir ilişki gerektirir.

Son bölümde ise maymunların bakımı ve beslenmesi yani yöneticinin randevu programına ilişkin kurallardan bahsedilmiş. Buna göre 1. kural ; maymunlar ya beslenmeli ya da vurulmalıdır. Aksi takdirde açlıktan öleceklerdir. Yönetici de otopsi veya geri döndürme çabalarıyla uğraşıp değerli zamanını öldürecektir. 2. Maymun sayısı yöneticinin besleyebileceği kadarıyla sınırlı olmalıdır. Bu bakım için ayrılan süre de beş ila on beş dakikadan fazla olmamalıdır. 3. Kural; maymunlar sadece randevuyla beslenmelidir. Yönetici maymunların peşinde koşarak değerli zamanını harcamamalıdır. 4.kural; Maymunlar yüz yüze veya telefonla beslenmeli asla e-posta metodu uygulanmamalıdır. Çünkü postayla bir sonraki hamle yöneticinindir yoksa maymun sizin sırtınıza fırlar. 5. Kural ise; her maymunun kati bir şekilde önceden tespit edilmiş beslenme zamanı ve inisiyatif derecesi olmalıdır.

En başından beri belirtilen tüm bu uygulamalar ve kurallar yerine getirildiği taktirde yönetici patronun koyduğu zamanı, sistemin koyduğu zamanı ve kendi kendine koyduğu zamanı başarıyla yönetebilecektir. Böylece güç, zaman ve başarı yöneticinin olacaktır.

Kaynak:

İnan M. (Çeviren), Kendinizi Yönetmek, Harvard Business Review: 10 Must Reads, Optimist Yayınları, İstanbul, 2020

                          AŞIRILIKÇI ARKETİPLER ÖLÇEĞİ NEDİR?

Tek psikolojik gerçeklik nedir sizce? Bir kitle davranışını ya da aşırı uçlarda olan grupların neden böyle davrandığını anlamak için neye bakmak gerekir? Sorunun cevabını bulmak çok da zor değil. Her şeyin temelinde anlamamız gereken tek bir gerçeklik var aslında, o da: Birey. Bireyin psikolojisini anladığımızda çoğu sorunun çözümüne ulaşmış olacağız.

Psikolog Gordon Allport, kitle davranışını anlamak için birey psikolojisinden yola çıkmak gerekir demiştir. Bu noktada kişilik psikolojisi bilhassa treytler(ayırıcı özellikler) bize yol gösterici olacaktır. Kişilik, bireyin sahip olduğu ve bireyi diğerlerinden ayıran özellikler bütünüdür. Allport, kişinin biricikliğine kendine özgü oluşuna vurgu yaparak treytler kuramının temelini oluşturmuştur. Peki insanları dışarıdan gözlemleyip sonuçlar çıkarmak ne kadar yeterli olur acaba? İşte bu noktada, Carl Gustav Jung, diğer psikanalistlerden farklı olarak bireylerin iç dünyalarını irdelemeye çalışmıştır. Böylece insanların davranışlarını gerçekleştirirken hissettikleri duyguları ve hayalleri inceleyerek iç dünyalarında etkin olan potansiyel güçleri diğer bir değişle arketipleri ortaya çıkarttığı söylenebilir. Literatüre Carl Gustav Jung tarafından kazandırılan “arketip” kavramı kollektif bilinçaltını oluşturan öğelerdir.

Artık esas konumuza dönebiliriz. Aşırılıkçı Arketipler Ölçeği nedir? Psikoloji araştırmacıları, “Aşırılıkçı Arketipler Ölçeği” oluşturarak önemli bir bulaşa imza attılar. Araştırmacılar, şiddet içeren aşırılıkçı insanlar arasında bulunan farklı psikolojik özellikleri ayırt etmeye yardımcı olmak için Aşırılıkçı Arketipler Ölçeği olarak bilinen yeni bir ölçek geliştirdi ve onayladı. Norveç Oslo Üniversitesi’nden Milan Obaidi ve Sara Skaar ve meslektaşları, araç ve doğrulama sonuçlarını yakın zamanda 20 Temmuz 2022’de PLOS ONE dergisinde sunmuşlardır.

Şiddet içeren aşırılık yanlısı gruplara katılan insanlar, motivasyonları, bilgileri, kişilikleri ve diğer faktörler açısından büyük farklılıklar gösterebilir. Bununla birlikte, şiddet içeren aşırılıklar üzerine yapılan araştırmalar, bu tür araştırmaların kapsamını ve faydasını sınırlayarak, genellikle bu varyasyonu ihmal etmiştir. Diğer bir deyişle önceki çalışmalar aşırılık yanlılarının psikolojik heterojenliğini göz ardı etmiştir.  Obaidi ve meslektaşları, bu konuyu ele almaya yardımcı olmak için, aşırılık yanlıları arasındaki heterojenliği yakalayan yeni bir ölçek geliştirmek için daha önceki araştırmaları temel alarak daha incelikli bir çalışma ortaya koymuşlardır.

Yeni Aşırılıkçı Arketipler Ölçeği, aşırılık yanlısı arketiplerin beş boyutunu içeriyor: “maceracı”, “yol arkadaşı”, “lider”, “başıboş”(drifter) ve “uyumsuz”. Örneğin, bir maceracı, heyecandan ve kahraman olma ihtimalinden dolayı, aşırılığa çekilebilirken, bir “başıboş”, bir gruba ait olma ihtiyacında olabilir. Bu durum aynı Carl Jung’un belirttiği gibi bilinç düzeyinde her ne kadar dışa dönük olsanız da bilinçaltı düzeyinde içe dönük olabilirsiniz.

 Araştırmacılar, bir arketip içinde mükemmel bir şekilde yer almadığı durumlara izin vermek ve bir kişinin aşırılıkçı bir arketipe geçişini yakalayabilmek için arketipleri boyutlar olarak ele almayı tercih ettiler. Daha sonra araştırmacılar, Aşırılıkçı Arketipler Ölçeğini doğrulamaya yardımcı olmak için birkaç analiz gerçekleşirdi. İnsanların ölçekteki puanları ile kişilik özelliklerini, sosyopolitik tutumları, ideolojileri,  ön yargıyı ve etnik kimliği değerlendiren birkaç iyi yapılandırılmış ölçekte aldıkları puanlar arasındaki ilişkileri test ettiler. Ayrıca, ölçeğin cinsiyet, siyasi yönelim, yaş ve etnik köken ile ilgili çeşitli özellikler ekseninde uygulanabilirliğini doğruladılar. Hazırladıkları ölçeği doğrulamak için kişilik özelliklerinin yanında yukarıda belirtilen sosyopolitik tutumlar, ideolojiler vb. yapılar açısından da değerlendirme yapmak önemliydi çünkü bu yapılar siyasi aşırılıkçılık ve dış grup hoşgörüsüzlüğünde yaygın olarak rol oynamaktaydı.

Doğrulama analizleri, ölçeğin, siyasi yönelim ve etnik köken dahil olmak üzere öngörücü geçerliliğini ve ayrıca arketiplerin sürekli olarak farklı kişilik ve davranış profillerini yansıttığı fikrini destekledi. Örneğin “maceracı” arketipi, dışa dönüklük ve şiddet içeren davranışsal niyetlerin kişilik özellikleriyle, “uyumsuzluk” ise narsisizm, Makyavelizm ve psikopati ile ilişkilendirildi.

Araştırmacılar, ölçeklerinin gelecekteki araştırmalarda uygulanmasının aşırıcılıkla mücadele çabalarına ilham vererek yardımcı olabileceğini öne sürüyorlar. Ayrıca araştırmacılar, grup temelli aşırılıkçılara odaklanan yeni çalışmalara da kazanımlar sağlayacağını belirtiyorlar.

Sonuç olarak oluşturulan ölçek, aşırılık yanlısı gruplara katılmak ve bunlar içinde farklı roller almak için farklı motivasyonları yansıtan farklı arketip boyutlarını ölçme noktasında önemli katkılar sağlamıştır. Çalışmanın, ileri çalışmalara bilhassa radikalizm ve terörle ilgili aşırılıkçı bireylerin bu davranışları sergilemelerinin altında yatan nedenleri açıklamaya ve özelliklerini belirlemeye ilişkin çalışmalara da yol gösterici olacağı düşünülebilir.

Kaynaklar:

Gürel, N., Kişilik Psikolojisi, Önyargının Psikolojisi ve Kamuoyu: Gordon Allport ve Walter Lipmann’ın Görüşleri Çerçevesinde Bir Değerlendirme, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2),  2011

Karaburun M., Aşıcıoğlu F., Aşırılıkçı Düşünce Biçimi Ölçeği Türkçe Uyarlama Çalışması, Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, 18(1), 2021

Yılmaz, F.B., Carl Gustav Jung’un Arketipleri Bağlamında “Persil, Magnum, Eti Canga” Reklam Filmlerinin Çözümlemeleri, Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları E-Dergisi, 1(1), 2018

* https://www.sciencedaily.com/releases/2022/07/220720150608.htm

Not: Yazım bilgiustam.com'da yayına alınmıştır.

https://www.bilgiustam.com/asirilikci-arketipler-olcegi-nedir/